1945 թվականի ամռանը խորհրդային կառավարության ջանքերով բարձրացվեց Արևմտյան Հայաստանի երեք նահանգների վերադարձման խնդիրը։ Դրանք Թուրքիային էին անցել 1921 թվականի մարտին Մոսկվայում ստորագրված ռուս-թուրքական պայմանագրի հիման վրա։

Իրատեսի» հյուրը Ջիվանու անվան աշուղական դպրոցի հիմնադիր տնօրեն, Հանրային ռադիոյի «Սայաթ-Նովա» աշուղական երգի վաստակավոր անսամբլի գեղարվեստական ղեկավար, Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի «Սուրբ Սահակ, Սուրբ Մեսրոպ» շքանշանակիր, Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր, ՀՀ ժողովրդական արտիստ ԹՈՎՄԱՍ ՊՈՂՈՍՅԱՆՆ է:

Շիրակի մարզի Լուսաղբյուրի դպրոցի սաների ծնողներն այսօր (16 մարտի 2022 թ.), զանգահարել են խմբագրություն ու տեղեկացրել, որ իրենց համայնքի դպրոցի տնօրեն՝ Անահիտ Շահնազարյանը, ով Գյումրի քաղաքից է, ծնողական ժողով է հրավիրել 8-9-10-11 դասարանցիների ծնողների համար ու ցուցում տվել ընտրել իրենց թեկնածուին, ՔՊ-ական՝ Արման Սարիբեկյանին։

1969 թ-ին սովետական կինոէկրաններ բարձրաձավ ու այլևս մնաց սովետական դասական կինոյի վերին հորիզոնականներում Վլադիմիր Մոտիլի «Անապատի սպիտակ արևը» ֆիլմը։ Այս ֆիլմից հետո, Վերեշչագինի դերը մարմնավորած հանճարեղ Պավել Լուսպեկաևին կկնքեն որպես «самый русский таможенник»։

Մի անգամ Փարիզում տեղի հայկական համայնքը հանդիպում էր կազմակերպել, որին մասնակցում էին Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Վազգեն Առաջինն ու Սողոմոն Թեհլերյանը: Եվրոպայի տարբեր ծայրերից բազմաթիվ հայեր էին եկել՝ տեսնելու երկու մեծ հայերին:

Միայն ու միայն այս արտահայտությամբ են ավարտվել պետանվտանգության մարմիններում նրա՝ գեներալ Միխայիլ Իվանի Աղայանցի ավելի քան երեսնամյա գործունեության ընթացքում իրականացված օպերացիաները, որոնց շատերի վրա այսօր էլ դրված է գաղտնիության կնիքը։

Ապացուցված է` ջուրը հիշողություն ունի: Եվ այդ հիշողությունը հոսում է նրա հետ` անկախ մեր ցանկությունից ու պահվածքից: Վարդան Հակոբյանի բանաստեղծական աշխարհում հիշողության նշանակությունն է, որն ինքնին ավելին է, քան ընդհանրապես անցյալը վերագտնելուն ուղղված բոլոր ջանքերը միասին կարող են լինել: Եվ ոչ միայն նշանակությունը. այստեղ հիշողության շքեղ ներկայությունն է:

(Հայ վրացական հավակնությունների, հայկական գերյալ մարզերի վերադարձի, ամերիկյան միջուկային զենքի և այն մասին, թե ինչու 1952-ին հայաստանցի ադրբեջանցիները հրաժարվեցին ցեղակիցների հետ բնակվել):

«Ընկնելուց ես ջարդվածք ստացա, և ինձ տեղավորեցին «սառը» հիվանդասենյակում։ Այնտեղից դուրս չեն գալիս, այնտեղից վերելակով են դուրս հանում, իսկ ես ուզում էի հեռանալ աստիճաններով... Ես փորձում էի մտաբերել, թե հանուն ինչի արժե ապրել. Հանուն արևի՞… այն բոլորինն է։ Հանուն գարնա՞ն, հանուն առաջին ձյա՞ն, հանուն մայիսմեկյան ամպրոպի՞… Ես կենդանի մնացի։ Ես հիշեցի քո թարթիչների դողը, երբ դու հպվել էիր այտիս։ Եվ ես գնահատեցի արևը, գարունը, առաջին ձյունը, առաջին մայիսյան ամպրոպը. Գեթ մեկ անգամ էլ հպվիր իմ այտին...»: